Đền thờ Lê Uy Trần Khát Chân - Dấu ấn linh thiêng giữa vùng đất ngàn năm văn hiến
Thứ Ba, 15/07/2025
Đền thờ Đức Thánh Cả - Lê Uy Trần Khát Chân, tọa lạc tại làng cổ Đông Sơn, phường Hàm Rồng, tỉnh Thanh Hóa, là di tích lịch sử - văn hóa đặc biệt, gắn liền với một vị tướng tài ba của dân tộc. Trải qua hàng trăm năm, đền thờ vẫn vững bền như chính tinh thần bất khuất của vị tướng tài – người đã lấy máu xương minh chứng cho lòng trung nghĩa, khiến hậu thế mãi khắc ghi.
Đền thờ Đức Thánh Cả - Lê Uy Trần Khát Chân được xếp hạng là di tích lịch sử văn hóa cấp Quốc gia năm 1994, không chỉ vì giá trị lịch sử to lớn mà còn vì những nét kiến trúc nghệ thuật độc đáo, phản ánh sâu sắc bản sắc văn hóa tâm linh địa phương.
Đức Thánh cả Lê Uy là một vị tướng tài vào cuối thời Lý, đã có công đánh đuổi quân Chiêm Thành. Ngài hy sinh tại thượng trang Đông Sơn, huyện Đông Sơn, phủ Thiệu Thiên, trấn Thanh Hoa cũ. Để tưởng nhớ công ơn của ngài, Nhân dân đã lập đền để thờ. Tương truyền, Vua Trần Thái Tông khi thân chinh đi dẹp giặc Chiêm Thành, qua quãng sông Mã đối diện trên bờ sông dựng đền thờ ngài, thuyền ngự không thể tiếp tục đi, cứ quay tròn tại chỗ. Nhà vua cho rằng trong vùng có mộ thiêng, nên cho lính lên bờ tìm hiểu và thấy đền thờ ngài. Nhà vua kính cẩn cáo trước đền rằng: Mong ngài phù hộ, đánh thắng giặc ngoại xâm, lúc quay về sẽ tạ ơn. Lời thỉnh cầu đã linh nghiệm, khi thắng trận trở về nhà vua đã phong cho ngài là “Thượng đẳng phúc thần”, đồng thời di chuyển đền về chân núi Yên Ngựa thuộc làng cổ Đông Sơn, phường Hàm Rồng, tỉnh Thanh Hóa ngày nay.
Sau nhiều năm, không gian bên ngoài đền đã được chú trọng đầu tư, đến nay con đường bao quanh vành đai hồ bán nguyệt đã được tôn cao, khuôn viên được chỉnh trang, sân đền được lát lại và thêm khu vực trang trí tiểu cảnh đẹp mắt. Đền cũng được chỉnh trang, khoác lên mình chiếc áo mới để đón mùa lễ hội làng…
Hằng năm, vào các ngày mùng 2 và mùng 3 tháng 3 âm lịch, lễ hội Đức Thánh Cả - Lê Uy Trần Khát Chân được tổ chức quy mô tại đền. Lễ hội được bắt đầu với nghi thức đội lễ, dâng lễ từ nhà văn hóa Làng vào Đền thờ Lê Uy - Trần Khát Chân của các bản hội, bà con Nhân dân và du khách. Sau các nghi thức dâng hương, tế lễ…đông đảo Nhân dân và du khách cùng tham gia rước kiệu thành hoàng làng Trịnh Thế Lợi từ Đền Đức Thánh cả Lê Uy về miếu Nhị. Trong khuôn khổ lễ hội, còn có giao lưu văn nghệ, các trò chơi, trò diễn dân gian như thi đấu cờ tướng, chọi gà…
Đền thờ Lê Uy – Trần Khát Chân không chỉ là chốn linh thiêng thờ phụng bậc trung thần tận trung báo quốc, mà còn là biểu tượng của đạo lý “uống nước nhớ nguồn” trong tâm thức người Việt. Qua từng nếp chạm, từng mái ngói, từng sắc phong còn lưu giữ… đền như lời nhắc về khí tiết ngàn năm không phai. Trong dòng chảy hiện đại, việc bảo tồn và phát huy giá trị đền thờ chính là cách để thế hệ hôm nay kết nối quá khứ – bồi đắp hiện tại – soi rọi tương lai.
Thanh Nhàn biên tập