Đền Chu Văn Lương thờ vị tướng có nhiều công trạng trong cuộc kháng chiến chống quân Nguyên – Mông.

Chu Văn Lương sinh năm 1233 trong một gia đình thế phiệt ở đất Long Biên (Hà Nội) người có công dạy chữ, bốc thuốc chữa bệnh, mở mang dân trí, dạy dân biết cách tăng gia sản xuất, khai hoang, lập ra ấp Nam Sơn, trại Nam Ngạn, đồng thời cùng Nhân dân nơi đây đánh giặc giữ làng, có nhiều công trạng trong cuộc kháng chiến chống quân Nguyên - Mông xâm lược đầu thế kỷ XIII. Vào ngày sinh của mình, ông thống lĩnh binh mã tiến ra đạo Hải Dương đánh giặc, qua 3 năm trận mạc, với lòng dũng cảm, ý chí kiên cường, không chịu khuất phục trước kẻ thù hung bạo, cùng tài thao lược của mình Chu Văn Lương đã giành được nhiều chiến công. Đất nước thanh bình, ông xin triều đình trở về vùng đất Nam Ngạn tiếp tục dạy học cho dân, khi mất được vua ban sắc phong “Thượng đẳng Phúc thần” và y chuẩn cho trại Nam Ngạn giữ gìn, cúng tế, suy tôn Thành hoàng làng. Đền được khởi dựng từ thời Trần, ngoài đê sông Mã, đến năm Bảo Thái thứ 4, triều Vua Lê Dụ Tông (1723) được di dời cùng với chùa Mật Đa vào khu đất hiện nay.

Trải qua các triều đại, ngôi đền đều được triều đình quan tâm tu sửa, ban thêm sắc phong, mỹ tự cho thần. Đền thờ Chu Văn Lương đã được Bộ VH-TT xếp hạng di tích lịch sử văn hóa cấp Quốc gia theo quyết định số 1821/VHQĐ, ngày 6/11/1989. Hiện nay, đền thờ còn lưu giữ được nhiều mảng chạm độc đáo, đặc sắc có phong cách nghệ thuật thời Nguyễn (thế kỷ XIX), cùng nhiều hiện vật đồ thờ thời Lê, Nguyễn có giá trị lịch sử văn hóa như: Sắc phong, ngai thờ bài vị, bảng văn, bia đá… Lễ hội được tổ chức vào ngày sinh nhật 18/2 âm lịch và ngày giỗ 12/9 âm lịch của ngài, với nhiều trò chơi, trò diễn dân gian đặc sắc. Hiện nay, đền thờ có vị trí địa lý như sau: Phía bắc giáp đường ngõ Đúc Tiền, phía nam giáp chùa Mật Đa và nhà dân, phía đông và phía tây giáp nhà dân.

Tổng diện tích đất theo biên bản khoanh vùng các khu vực bảo vệ của di tích đền Chu Văn Lương là 0,140ha. Diện tích đất nghiên cứu Quy hoạch dự kiến là 0,142ha.

                                                                Thanh Xuân (Sưu tầm nguồn tư liệu)